Internettechnologie
Hoe werkt het internet
HCC Dagen
Utrecht
November 2001
drs. Michiel Leenaars
Internet Society Nederland (ISOC.nl)
Michiel Leenaars
Michiel Leenaars <michiel@staff.isoc.nl>
Internet Society Nederland
Een korte geschiedenis van het internet
Het internet is voortgekomen uit een project van het
Ministerie van Defensie van de
Verenigde Staten in de jaren zestig. De bedoeling was om computers voor onderzoek aan elkaar te koppelen. Later werd daarbij bedacht dat een dergelijk gedecentraliseerd communicatienetwerk voor computers
zou kunnen blijven werken ook als bepaalde delen plat zouden komen te liggen. Het project werd ARPANET (Advanced Research Projects Agency Network) genoemd.
In 1969 werden de eerste computers gekoppeld onder supervisie van Len Kleinrock (UCLA). Op een computerconferentie in 1968 werd de betreffende computer door leverancier Honeywell bewerkt met stevige hamers om de zware kwaliteit te demonstreren.
Uit ARPA-net groeit internet
Andere netwerken, met name in de hoek van wetenschap en de onderzoekswereld - waar veel contractonderzoek
voor het leger gebeurde) - namen de uiterst robuuste TCP/IP-technologie over van ARPANET. TCP/IP maakte het
door haar wereldwijd unieke adressering mogelijk om al die netwerken eenvoudig aan elkaar te koppelen.
Dit netwerk van netwerken wordt al gauw het Internet genoemd.
2001 - 425 miljoen gebruikers zijn gemiddeld bijna tien uur per maand online
Hoe ziet dat netwerk er dan uit
Ingezoomd op een detail
Meer visualiseringen op
http://www.cybergeography.org. Op 28 november 2001 is Rob Kitchin, een van de belangrijke mensen achter deze site in Nederland op The Next Net
Internet governance
Wie maakt de dienst uit op internet?
- architectureel
- operationeel
- commercieel
- juridisch
De architecten van het internet
- Internet Society (ISOC)
- Internet Engineering Task Force (IETF)
- World Wide Web Consortium (W3C)
- Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE)
- Internationale verdragsorganisaties
(onder meer ITU en ISO)
Internet Society (ISOC)
Internet Society (ISOC) is een vereniging van
duizenden internetprofessionals uit ruim 170 landen, waaronder een belangrijk deel van diegenen die aan de basis stonden
van het ontstaan van het internet. ISOC is in 1992 opgericht op instigatie
van internetpioniers Vinton G. Cerf en Jon Postel. ISOC is de
moederorganisatie achter internationale organen als IETF, IAB,
en IANA. ISOC staat juridisch gezien garant voor het publiek
gebruik van internet, als formeel eigenaar van de internetstandaarden.
http://isoc.org, http://isoc.nl
Internet Engineering Task Force (IETF)
IETF is een grote, open internationale gemeenschap van netwerkontwerpers, - operators, -
leveranciers en -onderzoekers die zich bezig houden met de
evolutie van de internetarchitectuur en de soepele werking van het
internet. Deelname staat open voor alle geïnteresseerden. IETF
wordt aangestuurd door de Internet Architecture Board (IAB) en
Internet Engineering Steering Group (IESG). Standaarden worden
gepubliceerd als RFC's (Requests for Comment).
http://ieft.org
World Wide Web Consortium (W3C)
World Wide Web Consortium (W3C) is een samenwerkingsverband van een aantal universiteiten, onderzoeksinstituten en bedrijven dat werkt aan technische standaarden voor het informatieruimte op internet die we het web noemen. W3C produceert standaarden (Recommendations) voor webtechnologie, zoals (X)HTML, XML,
SVG en CSS.
http://w3.org
Institute of Electrical and Electronics Engineers
IEEE bestaat sinds 1884 en is verantwoordelijk voor de meeste
(hardware)standaarden op het gebied van telecommunicatie, computers en lokale
netwerken. IEEE heeft meer dan 330.000 leden in 150 landen.
http://www.ieee.org
Overige internationale organisaties
ITU (1865)
International Telecommunications Union is een verdragsorganisatie van de Verenigde Naties, en is daarmee de oudste standaardenorganisatie in de telecommunicatie.
ISO (1947)
International Organization for Standardization (ISO) is een wereldwijde federatie van nationale standaardenlichamen uit zo'n 140 landen.
Internet governance
Wie maakt de dienst uit op internet?
- architectureel
- operationeel
- commercieel
- juridisch
Operationeel: wie houdt het internet in de lucht
- Internet Assigned Names Authority (IANA)
- Regional Internet Registries
- Domeinnamen: ICANN, registries etc.
- ISP's: carriers en IAP's
Internet Assigned Names Authority (IANA)
Internet Assigned Names Authority (IANA) is de boekhouder van het internet. IANA registreert
de vele unieke parameters en protocolwaarden die noodzakelijk zijn voor
het huidige en toekomstige gebruik van het internet, van unieke
poortnummers, MIME-types tot de registratie van nieuwe
karaktersets. Vroeger werden deze als RFC's uitgegeven, nu wordt
alles via de website van IANA vrijgegeven.
http://www.iana.org
'Regional Internet Registries'
De wereld is verdeeld in drie blokken, die ieder een eigen RIR hebben. De RIR
zijn ondernemingen zonder winstdoelstelling, verantwoordelijk voor het verdelen van de IP-ranges
aan providers.
- APNIC (Asia-Pacific Network Information Center) - Asia/Pacific Region
- ARIN (American Registry for Internet Numbers ) Americas and Southern Africa
- RIPE NCC (Réseaux IP Européens Network Coordination Centre) Europe and Surrounding Areas
Dit zijn ook de leden van zg. Address Supporting Organization (ASO) van ICANN.
Domeinnamen (sinds 1983)
- ICANN beheert de rootservers
- gTLD-beheerder sluiten contract met ICANN
- ccTLD's: nationale registries bepalen beleid
- .gov - Amerikaanse overheid
.edu - Amerikaanse onderwijsinstellingen
.mil - US DoD Network Information Center
.int - IANA.
Domeinnamen in Nederland
Nederland was het eerste land buiten de VS waar, op 25 april 1986, officieel
een top level domeinnaam werd gedelegeerd (aan het Centrum voor Wiskunde en
Informatica (CWI) in Amsterdam, het Europese knooppunt binnen de toenmalige Internet-wereld.
Nu worden de domeinnamen beheert door SIDN.
Carriers en IAP's
- Op backbone-niveau worden de verschillende netwerken aan elkaar gekoppeld.
Grote carriers zijn onder meer: PSInet, GlobalOne, Conxion, Sprint, KPN Qwest
- Particulieren en bedrijven worden aangesloten via Internet Access Providers
Grote IAP's zijn: AT&T, AOL/Compuserve, MSN, Tiscali, KPN (XS4all, Planet, Het Net)
Beide worden ook wel aangeduid als Internet Service Providers of ISP's.
Internet governance
Wie maakt de dienst uit op internet?
- architectureel
- operationeel
- commercieel
- juridisch
Belastingen en overheidstoezicht op internet
- Verenigde Staten
- Onder Clinton: don't touch-beleid - liep tot oktober 2001.
Situatie nu: onduidelijk.
- Europese Unie
- Sterke nadruk op privacybescherming van de Europeanen
- E-commerce-richtlijn, Privacy-richtlijn
- World Trade Organisation (WTO)
- Lijkt weinig uit haar vingers te krijgen
Een aantal kanttekeningen
- Is een belastingsysteem op internet houdbaar of zelfs zinvol?
- In hoeverre is er behoefte aan grensoverschrijdende regulering?
- Analogie valt te trekken met internationale wateren, maar sturing is nog verder beperkt dan bij zeerecht
- Grote angst is verslechtering nationale concurrentiepositie
Internet governance
Wie maakt de dienst uit op internet?
- architectureel
- operationeel
- commercieel
- juridisch
Juridische aspecten van internet
- Internet is grensoverschrijdend, in hoeverre is rechtspraak op nationale gronden van toepassing
- ISP's kunnen niet aansprakelijk worden gesteld voor de inhoud, zij transporteren alleen data
- Veel kabaal rondom domeinnamen en merkrecht, in de praktijk weinig interessant (voor 95% domeinkapers)
- Copyright is destijds uitgevonden om distributiekanalen te beschermen, niet de makers
Juridische aspecten van internet (2)
- Internet is een vluchtig, digitaal medium, forensisch bewijs is moeilijk
- Met technieken als versleuteling, spoofing ed. is controle en bewijslast in de praktijk vaak ondoenlijk
- Hacking is in de meeste gevallen niet crimineel van opzet, hoe zit het met aansprakelijkheid van het bedrijf zelf (verwaarloosde known errors)
- Het recht op toegankelijkheid van electronische media voor minder validen is in opkomst
Een aantal interessante cases
- Yahoo vs. de Franse Staat (nazi-objecten op veiling)
- VS vs. Kevin Mitnick (straatverbod op internet)
- Dmitri Skylarov (Digital Millennium Copyright Act)
- In Nederland: Jenny Goeree
Oorlogsvoering en spionage via internet
Amerikaanse overheid
Oorlogsvoering en spionage onttrekken zich vanzelfsprekend aan het recht
- DARPA, oa. Wolfpack - interceptie
- Carnivore (DCS1000) - aftappen bij Access Provider
- Echelon - afluisteren
Oorlogsvoering en spionage via internet (2)
Wat kan iedereen doen?
- Packet sniffers, poortscans, worms, Trojans (Back Orifice)
- Distributed Denial of Service-attacks (dDoS)
- Kortom: jezelf goed beveiligen
Wie zijn in Nederland de belangrijkste partijen
Bij de Nederlandse overheid:
- Verkeer en Waterstaat
- Binnenlandse Zaken
- Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen
- Economische Zaken
Gebundeld in Nationaal Actieprogramma Elektronische Snelwegen (NAP), waar ook het Ministerie van Justitie
en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in deelnemen.
Interessante lopende projecten:
- Kenniswijk - groots opgezet breedbandinternetproject
- Gigaport - experimenteerbed voor 'Next Generation Internet'-toepassingen
- Kennisnet - snel netwerk voor onderwijsinstellingen
- ICTU - koepel boven een aantal grote ICT-projecten overheid
o.m. Overheidsloket 2000 (OL 2000), Overheid.nl, ON21, Taskforce PKI overheid
Belangrijkste Nederlandse organisaties:
- de Nederlandse afdeling van Internet Society (ISOC.nl)
- Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN)
- Branchevereniging van Nederlandse Internetproviders (NLIP)
- Electronic Commerce Platform Nederland (ECP)
- Surfnet (het snelste stuk internet ter wereld!)
De belangrijke Europese organisaties TERENA en RIPE/NCC zijn ook in Nederland gevestigd.
Samenvatting
- Er is niet zoiets als internet governance
- Een aantal niet-gouvernementele, onafhankelijke organisaties bepalen de randvoorwaarden
- Belangrijkste beleid is eigenlijk coordinatie van standaarden en investeringen
- Dit is niet zozeer marktwerking of zelfregulering, alswel zelfbelang (netwerkafhankelijkheid)
- Nederland heeft internationaal een uitstekende naam en is goed gepositioneerd in de diverse internationale organisaties
Nog vragen? Geen tijd hier, stel ze bij ISOC.nl (tegenover uitgang van het theater)
Na deze sprongen door ruimte en tijd hoop ik dat u iets meer weet over het internet.
Meer informatie