MANET: telefocommunicatie met een spaghetti-netwerk

This introduction in English

In omstandigheden waarin mobiele telecommunicatie zoals we dat nu kennen niet of slecht mogelijk is, kan internettechnologie mogelijk een bijdrage leveren. De afhankelijkheid van een kostbare telecominfrastructuur zou hierdoor kunnen afnemen, iets wat met het huidige situatie waarin de telecomwereld zich bevindt zeer welkom is. De technologie die dit mogelijk moet maken heet MANet, ofwel Mobile Adhoc Networking. Het mobiele toestel zelf vormt hierbij de weg naar de oplossing.

De kwaliteit of zelfs beschikbaarheid van een mobiele verbinding is afhankelijk van de positie van de ontvanger ten opzichte van de zendmasten die samen het netwerk vormen. Een dergelijk netwerk ziet eruit als een honingraat, waarbij iedere zender een van de cellen vormt. Zo'n netwerk kent in de praktijk structureel zwakke plekken, bijvoorbeeld omdat het met geografische hindernissen als bossen, wegen en rivieren rekening moet houden. Op sommige plaatsen is aanleg van zo'n netwerk niet eens een realistische optie, al was het alleen maar omdat de energievoorziening van de zendmasten niet ter plekke aangelegd kan worden. Ook satelliettelefonie is niet echt in alle situaties een antwoord, hoewel het wel dekking biedt op veel voor andere netwerken moeilijk bereikbare plaatsen; de capaciteit is onvoldoende, en er zijn situaties (bijvoorbeeld ondergronds) waar de telefoon de satelliet niet kan 'zien'.

Hier komen we op het punt waar we een aantal zaken van het internet kunnen leren. Als twee computers op het internet met elkaar communiceren, dan is de een niet belangrijker dan de ander. In een mobiel netwerk is de telefoon ondergeschikt aan het netwerk: zelfs als twee telefoons naast elkaar worden gebruikt, gaat dat altijd via het netwerk en de zendmasten. Toch is een mobiele telefoon net zo goed een zender en een ontvanger als een zendmast dat is (anders konden we immers niet over en weer praten). Een tweede bruikbare eigenschap is het aspect van flexibiliteit van de verbinding voor informatiestromen op het internet. Knooppunten op internet (de zogenaamde routers) leren voortdurend de beschikbare verbindingen van andere knooppunten. Bij een mobiel netwerk moet dat misschien wat sneller gebeuren omdat de individuele knooppunten vrij kunnen bewegen, maar de werkwijze kan grotendeels wel in stand blijven. Het beeld wat hierbij past is dat van een bord spaghetti: twee punten in de ruimte die door de spagetti wordt ingenomen worden met elkaar verbonden door hoe de pastalinten op dat moment toevallig liggen (en niet door een vastliggende en hoogst gestructureerd netwerktopologie zoals bij een cellulair netwerk).

Als we beide zaken met elkaar combineren, dan krijgen we een redelijk beeld van hoe MANet uiteindelijk in te zetten zal zijn: mobiele devices die een peer-to-peer-netwerk vormen voor het uitwisselen van gegevens, of om spraak of andere data naar het telecomnetwerk te sluizen wanneer er geen andere weg is. Dat kan interessante nieuwe businessmodellen opleveren, omdat er in principe voor de eindgebruiker niet echt abonnementskosten in rekening te hoeven worden gebracht. Wat dat betreft is het misschien te vergelijken met de aloude walkie talkie, die nog steeds bestaansrecht heeft ondanks de alomtegenwoordigheid van de moderne GSM-telefoon.

Voor filesharing en andere peer-to-peer-diensten vormt MANet zeker een aanvulling op de mogelijkheden van de huidige beschikbare technologieën zoals 3G-telefonie (waaronder UMTS). MANet zelf staat nog in de kinderschoenen, hoewel de ontwikkelingen veelbelovend zijn. Het doorbreken van de technologie hangt onder meer ook af van de manier waarop de telecomwereld en de producenten ermee om zullen gaan.

Auteur: drs. Michiel Leenaars (senior beleidsmedewerker ISOC.nl).
Met dank aan: dr. Cees de Laat (UvA, Advanced Internet Research Group)

Meer info over MANet

• http://www.ietf.org/html.charters/manet-charter.html

Op woensdag 16 januari 2002 is er een masterclass MANet, gegeven door de vooraanstaande Amerikaanse internetexpert Fred Baker. Fred Baker is onder meer lid van het hoogste internationale orgaan dat de ontwikkeling van het internet overziet, de Internet Architecture Board (IAB). Daarvoor was hij van 1996 tot 2001 voorzitter van de IETF.

Naar overzichtsagenda