Open Standaarden Microsoft: eerst zien dan geloven!

Microsoft belooft een eigen open documentformaat om klanten niet te laten overstappen op het OpenDocumentFormat

Artikel gepubliceerd in de AutomatiseringsGids van 9 december 2005, zie hier.

Terwijl het OpenDocumentFormat (ODF) reeds gestandaardiseerd is en meerdere implementaties kent (door IBM, Sun en verschillende Vrije Software communities), raadt de Europese Commissie de lidstaten aan op dit formaat over te stappen. Meer en meer nationale en lokale overheden zijn inmiddels overgestapt of bezig met de overstap, o.a. in Nederland, Noorwegen, Duitsland, Spanje, Oostenrijk en recent de staat Massachusetts.

Begrijpelijk is de angst van Microsoft om hun melkkoe te verliezen en dus tegemoet te komen aan de eisen van overheden. Terwijl Microsoft nu roept dat het “open” standaarden gaat gebruiken bekijken we graag eerst de voorwaarden voor we zoiets als zoete koek slikken.

Open ICT-standaarden zijn bedoeld voor de interoperabiliteit van informatiesystemen. Onder een 'open standaard' verstaan we een standaard die 1) wordt beheerd door een not-for-profit organisatie met een open besluitvormingsprocedure, 2) die gepubliceerd is en vrijelijk kan worden gebruikt door alle partijen, 3) die geen enkele restrictie ondervindt in het geval van patenten, welke onherroepelijk en royalty-free ter beschikking zijn gesteld en 4) die geen beperkingen kent omtrent het hergebruik van de standaard. (zie: http://isoc.nl/floss/petitie/definities.htm)

Als we nu de voorwaarden van Microsoft's OpenXML en Office 2003 XML met deze definitie vergelijken zien we de volgende discrepanties:

Er is geen sprake van een open besluitvormingsprocedure.
De specificaties kunnen niet geheel vrij gebruikt worden door alle partijen. O.a. Open Source Software wordt uitgesloten. Ook gedeeltelijke implementaties zijn niet vrijgesteld van vervolging.
Microsoft wil zijn patenten op de schema's royalty-free ter beschikking stellen, maar het blijft vooralsnog onduidelijk of er patenten van derden op rusten.
Hergebruik is niet toegestaan. De vrijgave van de schema's geldt specifiek voor de huidige versie. Als de nieuwe Office uitkomt (12 of 13) kan het formaat weer gedeeltelijk gesloten zijn. Er ontbreekt een long-term commitment zoals Sun die uitgesproken heeft met het ODF.

Raul Pesch (Microsoft Nederland) gaf op de Nationale Office dag aan dat "alleen applicaties onder de opensource licentie GPL zijn uitgesloten van het gebruik van dit bestandsformaat". Zodoende sluit Microsoft de belangrijkste concurrenten uit van het gebruik en de ondersteuning van OpenXML. Daarentegen is het ODF reeds een Open Standaard en wordt de keuzevrijheid voor de eindgebruikers gegarandeerd door de ondersteuning in verschillende bestaande softwarepakketten (zoals IBM's Workplace, Sun's StarOffice, de vrije software pakketten OpenOffice.org, KOffice en AbiWord).

De voorwaarden die Microsoft stelt aan OpenXML en Office 2003 XML zijn nog slechts beloftes op hun eigen website en kunnen naar believen aangepast worden. De – nu nog onvolledige - specificaties zullen nog veranderen totdat de standaardisatie een feit is. Concurrerende paketten kunnen pas daarna deze formaten implementeren en hebben zodoende een fundamentele achterstand.

We mogen concluderen dat Microsoft slechts half over de brug is gekomen om zijn XML schema's als Open Standaarden te positioneren. Het is ook niet de eerste keer dat Microsoft zijn technologieën als standaard aanbiedt, maar waarbij het toch niet vrij op andere platformen gebruikt mag worden, zoals het geval bij .Net, Visual C#.

Het lijkt een stap bedoeld als marketing tactiek om met minimale inspanning de beslissing van overheden om over te stappen op ODF uit en af te stellen. Als het daadwerkelijk een strategieverandering van de Redmondse monopolist is, dan willen we eerst serieuze stappen zien. Vooralsnog zijn het woorden, geen daden.

Zoals taal een standaard en onafhankelijk alfabet nodig heeft om teksten te schrijven, zo hebben software systemen documentformaten nodig om informatie op te slaan en uit te wisselen. Een documentformaat voor onze office applicaties dient niet door één softwarefabrikant bepaald te worden, maar juist door een consortium van belanghebbende partijen die er zorg voor dragen dat eindgebruikers de keuzevrijheid hebben om over te kunnen stappen op een ander office pakket, zonder verlies van informatie. Als je je Bic pen inruilt voor een Parker wil je toch ook niet al je oude teksten opnieuw hoeven schrijven?

Auteur: Wouter Tebbens, voorzitter van de Vrije en Open Source Software groep van de ISOC. http://isoc.nl/floss

Alle content in http://isoc.nl/floss kan worden gebruikt onder een Creative Commons licentie.