Stuff Michiel Leenaars has written

Ga naar het overzicht  | homepage

Elektronische ziekenboeg

IT's Business, RTL5, 23/3/2002

Met de groei van de wereldbevolking, het achteruitgaande milieu en de vergrijzing als grote trends kunnen we gerust stellen dat in de toekomst meer mensen regelmatig ziek zullen worden dan er tot nu toe uberhaupt geleefd hebben. Dat stelt stevige eisen aan de medische stand van de toekomst en zal leiden tot een enorme hoeveelheid gegevens. En als we dan kijken hoe het er in het informatiemanagement van de gezondheidszorg gesteld is, dan is dat even schrikken. Het blijkt nogal een aanzienlijk puzzelwerk te zijn om alle relevante informatiebronnen aan te sluiten, wat weer nodig is voor adequate behandeling. Gelukkig is ook de medische wereld zich hiervan bewust, en streven zij naar verdere afstemming (en verstandig genoeg doet zij dat liefst op basis van open souce-software, zo blijkt uit het recente manifest 'Open source in de zorg').

Maar ICT hoeft niet alleen ten dienste te staan van het medisch handelen ten behoeve van goede zorg voor de patiënten, of de bedrijfsvoering van de huisartsen te vergemakkelijken. Volgens de landelijke vereniging van huisartsen moet het ook bijdragen aan het 'plezier in het werk' (wat bij mij het beeld oproept van een huisarts die schaterend van het lachen via zijn terminal via Amazon Medical een geslachtsschimmellotion voorschrijft, of die schuddebuikend met een halve blik nog op de monitor gehouden met een hand een klisma aanlegt). Maar waarschijnlijk bedoelen ze er iets anders mee.

Wat mij betreft mogen ze aan het lijstje met hoopvolle verwachtingen van ICT in de zorg ook wel toevoegen: in dienst staan van het plezier van ernstig ziek zijn. Organisaties als Cliniclowns zijn tenslotte lang niet altijd beschikbaar, en niet altijd even interessant voor iedereen. Juist het buiten de maatschappij en de omgeving staan of geplaatst worden is een groot probleem voor een ernstig zieke patient. Je kunt zolang je kunt typen als zieke prima zitten geinen en flirten op ICQ of een chatbox. Dat kan ook in het host van de nacht als je niet kunt slapen (met een kudde Australiers, Indiers of Chinezen dan wel). Niemand weet ergens van, en je bent vrij om te praten over wat je wilt zonder die enorme ballast van je medische geschiedenis. Of idiote slagzinnen op de site van Douwe Egberts invullen.

Alle hypochondriers onder de patienten wel plechtig beloven dat ze het internet niet zullen misbruiken voor het opzoeken van nog meer interessante ziektebeelden. Want je kunt op internet als je daar behoefte aan hebt lekker grasduinen op zoek naar informatie waar je op dat moment behoefte aan hebt, zonder dat je het idee hebt lastig te zijn. Recentelijk werd nog het geweldige idee gelanceerd om mensen die op het punt staan geopereerd te worden te vragen om met een potlood een kruis te zetten op bijvoorbeeld het te amputeren been. Dat noem ik nog eens keuzevrijheid! Over euthanasie en andere heikele kwesties denken we helaas soms nog minder makkelijk, maar misschien is deze nieuwe openheid voor patientenwensen wat meer gerelateerd aan verzekeringsissues a la USA dan aan inleving. Patienten zijn in ieder geval wel mondiger geworden, waar het internet denk ik zeker een rol bij heeft gespeeld. Het blijkt dat met name oudere artsen daar wel moeite mee hebben, maar dat lijkt me een tijdelijk iets, want een patient kan ook wel eens gelijk hebben en je laat hem of haar toch gewoon een kruisje zetten op de gewenste medicamenten?

Ik vraag me af of de grootst mogelijke vernieuwing in de gezondheidszorg niet zou zijn dat we onze ziekenhuizen en ziekbedden online zouden brengen. Het puur lichamelijke aspect van ziek zijn wordt daarmee weer ten dele losgemaakt van de omgeving waarin we ziek zijn. De kwaliteit van zorg staat of valt bij de kwaliteit van leven, uiteindelijk gaat het om een subjectieve resultante van het samenspel tussen lichaam en geest. Leuke ziekenhuizen krijgen wat mij betreft extra geld, want patienten met een goed humeur zijn ook veel aangenamer gezelschap. Het is in de zorg al moeilijk genoeg om aan personeel te komen, maar met leukere patienten wordt het denk ik wel aantrekkelijker. Wordt het toch nog gezellig, zou wijlen Sjef van Oekel zeggen.