Stuff Michiel Leenaars has written

Ga naar het overzicht  | homepage

Lik op stuk met het regeerakkoord

Webwereld, 21 oktober 2010

Ik hoor de nodige geluiden van teleurstelling in het ICT-veld omdat de plannen van het nieuwe kabinet Rutte weinig ambities op ICT-gebied zouden hebben. Het is maar hoe je het regeerakkoord leest.

Natuurlijk kun je grappen maken over de hoofdrol die de komende jaren voor telefonie is weggelegd (1-1-4 "red een dier" komt twee keer in ons nieuwe regeerakkoord voor, en dat is vaker dan het internet). Je kunt je ook verbazen over cryptische nieuwe termen als "e-mental health". Je kunt twijfelen over de wijsheid om innovatiebeleid onder te brengen bij dezelfde minister als de toch wat minder flitsende landbouw - dat is immers het met-de-Kleine-Rode-Tractordoor-de-klei-gedeelte van de uiteraard op het gebied van R&D wel erg interessante agrofoodsector. Je kunt gniffelen over de toch wat knullige titel van het regeerakkoord (", inclusief typo). En dat mag natuurlijk.

Maar dat nieuwe mottto verwijst wat mij betreft in ieder geval naar de verantwoordelijk die het nieuwe kabinet tentoon gaat spreiden om haar eigen vrijheid en die van burgers terug te pakken, door nu definitief over te gaan op open standaarden en vrije software (een tijdlang noemden we dat open source, maar 'go with the flow' lijkt me - Richard M. Stallman verdient het dat zijn term nu eindelijk wint). De ferme taal die in het document wordt gebezigd, lijkt voor zichzelf te spreken. "Het kabinet wil op tal van terreinen orde op zaken stellen en de balans tussen rechten en plichten herstellen. Naast kansen bieden betekent dat grenzen stellen én handhaven." Het ziet er naar uit dat er dus eindelijk gehoor wordt gegeven aan de kritiek dat het actieplan Nederland Open in Verbinding overheden nog teveel ruimte bood om burgers open standaarden te ontzeggen. Van "Comply, or explain and commit" naar "Lik op stuk en vandalen laten betalen," het klinkt me als muziek in de oren - en niet alleen omdat het lekker rijmt. Overheden die uit gemakszucht vasthouden aan gesloten leverancierseigen protocollen en formaten dienen de samenleving grote schade toe, en het is goed als dergelijk verscholen vandalisme met publieke middelen krachtig aan wordt gepakt.

Het regeerakkoord schrijft ook voor dat er door de rijksoverheid verder wordt gewerkt aan de vorming van een rijksinspectie en centralisatie van bedrijfsvoering (waaronder ICT, inkoop, huisvesting, auditdiensten, facilitaire diensten) met een adequate aansturing en doorzettingsmacht voor de verantwoordelijke bewindspersoon. Het is goed dat men snapt dat ICT in het huidige tijdsgewricht geen inkoop meer is, maar iets waar je zelf de controle kunt en moet terugnemen - dankzij vrije software. Het is goed dat de hoeveelheid cluster- en raamcontracten wordt teruggedrongen, en de omzeteis omlaaggaat - dat was een langstaande klacht uit de vrije softwarewereld. Hopelijk krijgt het MKB en de grote groep Zelfstandigen zonder personeel (ZZP-ers) op die manier meer kansen bij aanbestedingen door de overheid. De aanschaf van een tweede Joint Strike Fighter is in ieder geval een ijzersterke demonstratie dat vrije software ook vanuit zijn strategische doelstellingen moet worden gewaardeerd. Acht miljoen regels code herschrijven - daar kunnen de nodige Nederlandse programmeurs hun brood mee verdienen.

Het ministerie van ELenI (nog even wennen, het oude EZ dus) wordt wel topzwaar, zo lijkt het - het is moeilijk om de impact in te schatten van wat me een principiele loskoppeling lijkt tussen innovatiebeleid en wetenschap, als je zo het verplaatsen van alle coördinatie ("met inbegrip van de middelen waarover Onderwijs en andere ministeries thans beschikken") richting dat ministerie tenminste mag interpreteren. Een enorme klus, want met boeren en programmeurs onder een dak leven zal niet zonder strubbelingen gaan. En het opheffen van het Fonds Economische Structuurversterking (FES) betekent dat belangrijke zaken als onderzoeksnetwerken en andere wetenschappelijke infrastructuur op drift raken. Wat dat betreft is de instroom van vers bloed die Maxime tijdens de grote ambtelijke volksverhuizing krijgt vanuit het oude LNV - een bekend broeinest van "Ambtenaren 2.0" en ander talent - meer dan welkom.

Ik hou de Twitterstream van minister Verhagen in ieder geval in de gaten, want ik kijk nu al uit naar de meewarige blik in de ogen van de Amerikanen en Chinezen die je op handelsmissie de naam van dit ministerie in het Engels uit moet gaan leggen. Een team van 33 vertalers zit sinds de beediging van het kabinet dag en nacht te zwoegen op dieptestage in een mijn in Chili, maar een voorstel voor een redelijke Engelse naam is er nog steeds niet. Misschien wordt het toch wel gewoon "Economic Affairs", innovatie en landbouw draaien natuurlijk uiteindelijk ook gewoon om hun economische relevantie.

Of we nu een grote brainport worden of niet, ik vind het in ieder geval geruststellend dat het kabinet op sociaal-cultureel gebied (en nee, eigenlijk vind ik dat niet eens ICT-beleid) haar pijlen richt op het bevorderen van een "vrij en open internet" (full disclosure: dat lijkt me nogal wiedes als directeur van Internet Society Nederland, een vereniging die als streven heeft om open, betrouwbaar en toegankelijk internet voor iedereen te blijven realiseren). Er komt nogal wat op ons af van buiten de landsgrenzen (en daarbinnen hebben we onze zaakjes ook nog niet op orde).

Zodra we het er allemaal eens zijn over wat een vrij en open internet betekent, dan gaat het reuzefijn zijn om in het kabinet een sterke bondgenoot te hebben (als de in het vooruitzicht gestelde "integrale aanpak van cybercrime" tenminste niet in de wielen van dat loffelijke voornemen gaat rijden). Misschien komen we zelfs nog wel van dataretentie af. Dat zou in ieder geval verantwoordelijk zijn voor een enorm gevoel van bevrijding bij heel veel mensen...