Stuff Michiel Leenaars has written

Ga naar het overzicht  | homepage

Glazen plafond

Webwereld, 19 maart 2010

Mooie technologie is voor de fijnproever een vorm van esthetisch genot, maar technische elegantie zegt lang niet altijd of iets een succes wordt. Voor veel technologie die we dagelijks gebruiken, is er wel een betere technologie die het er tegen heeft afgelegd. En omgekeerd kan iets rommeligs (denk aan het web en het internet) een wild succes worden, en ver boven de oorspronkelijke doelen treden. Het heeft alles te maken met de manier waarop een technologie in de wereld wordt geholpen.

Deze week werd ik getipt over een informationele RFC uit 2008 waarin de Internet Architecture Board haar ervaring uit de doeken doet over over wat een technologie maakt of breekt. De IAB is het technische gremium dat de architectuur en de processen van de internetstandaardisatie bewaakt, en verantwoordelijk is voor de publicatie van die standaarden en alles wat eromheen zit. De dames en heren hebben duizenden RFC's langs zien komen, en ongetwijfeld een veelvoud aan technische voorstellen en ideeen futloos tegen de vlakte zien gaan. Dave Thaler en Bernard Aboba leggen in RFC 5218 haarfijn uit wat succesfactoren voor internetstandaarden zijn. Respect voor beide Microsoft-onderzoekers, want hun stuk liegt er niet om de belangrijke rol die open source daarbij heeft. Het stuk is een aanrader voor iedereen die in wil schatten of een bepaalde technologie op het punt staat om door te breken of niet, of die er wat aan wil doen. Of die hard bewijs wil dat overheden een enorme rol spelen in welke technologie nu echt doorbreekt.

Het zit zo: als je de slimste oplossing voor iets kunt bedenken, wil dat nog niet zeggen dat je het ook in je hebt om het maximale eruit te halen - als er tenminste zoiets is. Deze week werd duidelijk dat het ooit zo trotse Novell binnenkort opgeslokt zal worden, net als het spoelglansmiddel voor SUN Microsystems nu definitief door het putje is verdwenen. Novell had destijds met IPX/SPX een betere technologie in handen dan 'de' internetprotocollen TCP/IP, maar omdat de Amerikaanse overheid een voor iedereen laagdrempelig toegankelijke open source-implementatie financierde voor IPv4 (dat kon niet met het 'gesloten' IPX/SPX) overspoelde die technologie de wereld. Ook SUN Microsystems had met Solaris superieure kaarten in handen, maar marktspelers als Google en Amazon kozen er al snel voor om het toen nog veel minder volwassen (maar wel open source) Linux aan de slag te gaan op racks vol merkloze dozen - en die erosie van onderaf is de ondergang geworden van het bedrijf.

Waarom wint niet altijd gewoon de beste? Techniek is bij uitstek een veld waar de harde logica van prestaties makkelijk te bepalen lijkt. Het korte antwoord is: omdat bedrijven te kleinzielig zijn met hun intellectueel eigendom, en er te lang geld uit willen persen. Een specifieke oplossing mag dan misschien wel beter zijn dan andere technologieen, maar goed genoeg is goed genoeg. En wat er mis is aan andere technologieen, is natuurlijk na een tijdje wel verholpen. Veel belangrijker dan technische ver-stralerij boven de pisbakken van het ego is eigenlijk hoe snel je kritische massa kunt opbouwen voor een technologie.

En dat blijkt (voor de hand liggend) beter te lopen als er open source in het spel is. Natuurlijk, dat is niet genoeg: het moet ook zo zijn dat overstappen makkelijk is en niet teveel overhoop haalt, dat eventuele kosten bij diegenen komen te liggen die er ook profijt van hebben en als een technologie lokaal en dus geleidelijk invoerbaar is. En later komt openheid van de ontwikkeling erbij: als een technologie wordt gepolijst in een open standaardisatieproces, dan wint het aan snelheid ten opzichte van concurrerende technologieen.

Iedere gesloten technologie met een enkele leverancier erachter - hoe groot ook - botst uiteindelijk tegen een glazen plafond aan, en ziet zijn gesloten koninkrijk daarna afbrokkelen omdat een universele oplossing zich uit de achterhoede aandient. Dat is waarom Nokia zijn kroonjuwelen heeft vrijgekocht en open source heeft gemaakt: alleen zonder hindernissen en bezwaren als 'intellectueel eigendom' kun je door dat glazen plafond heenbreken. Maar lang niet iedereen is bereid om het roer zo drastisch om te gooien. Het is mooi en tragisch, maar de beste technologie gaat waarschijnlijk met de bedenkers mee in het graf.

Voor iedereen die daar een beetje een Sven-gevoel aan overhoudt: de oprichters van Novell en SUN Microsystems werden uiteindelijk met hun toekomstige rol in de historische marge miljardair, de beroemde 'vaders' van TCP/IP (Vint Cerf en Bob Kahn) niet. Ze hebben er geen boterham minder om gegeten, vermoed ik. Geld is ook niet alles.