Stuff Michiel Leenaars has written

Ga naar het overzicht  | homepage

The future's so bright ...

IT's Business, RTL5, 6/4/2003

Punkzanger Iggy Pop bedacht ooit de oneliner: 'The future's so bright, I gotta wear shades'. Het vangt op een mooie manier het dilemma van toekomstgericht denken. Want in de toekomst kan alles, of in ieder geval behoorlijk veel. Het is alsof je op de evenaar rondloopt onder de brandende zon van het middaguur. 360 graden om je heen is enorm fel licht, dat overal lijkt te weerkaatsen. Zelfs als je je ogen dichtknijpt is het allemaal nauwelijks te bevatten.

Vergelijkbaar met de overrompelende werking van de zon in de woestijn is de overvloed aan veelbelovende technologieën. Er is ontzettend veel in ontwikkeling en alles lijkt ook allemaal weer op elkaar door te werken. Het opheffen van de beperkingen van de ene technologie (bijvoorbeeld door kleinere en krachtigere energiecellen, verdere miniaturisatie van mechanische componenten of onbeperkte rekenkracht) heeft enorm invloed op andere technologieën (communicatietechnologie, medische toepassingen). Dat enorme spectrum aan mogelijkheden kan verblindend werken en leiden tot verkeerde strategische keuzes.

Je kunt jezelf voor een belangrijk deel afschermen van al te theoretische mogelijkheden op grote afstand en concentreren op de 'bright spots'. Iggy Pop doet dat met zijn zonnebril - zowel cool als een beetje onzinnig. Daarmee filter je visuele informatie weg, maar wat je overhoudt is beter handelbaar dan de stortvloed aan licht die je daarvoor had. Als we alles wegfilteren behalve ICT dan zijn er volgens mij vier grote lichtbronnen of innovatiekernen die opdoemen: breedbandinfrastructuur, het semantic web, web services/grids en mobiele technologieën.

Laten we daar eens stuk voor stuk langsgaan. Snelle netwerken spreken eigenlijk voor zich: het zijn onmisbare enablers voor allerlei belangrijke toepassingen, onder meer het semantische web en grids. Al die informatie en communicatie die we op de wereld hebben/maken/vormen wordt beperkt door de afstanden die overbrugt moeten worden. Met snelle en breedbandige dataverbindingen worden dan ook nieuwe typen toepassingen mogelijk. Dat kunnen zeer dataintensieve toepassingen zijn zoals de doorgave van hoogkwalititatieve beelden, maar met breedbandverbindingen zijn vooral ook heel veel kleinere toepassingen tegelijkertijd (of verdeeld over de hele dag) mogelijk.

Het semantic web wordt het intelligentere broertje van Google en consorten: nu kunnen we woorden (zelfs willekeurige stukken tekst) zoeken in hun databases, maar dankzij het semantische web zouden computers ook echt kunnen snappen wát we vragen. Zoekmachines zijn nu al de grootste buffers van menselijke kennis ooit, maar met de ontwikkeling van het semantische web zal die kennis ook aan elkaar gekoppeld kunnen worden.

Web services en grids zijn proponenten van wat tegenwoordig wel 'machines die met machines praten' wordt genoemd. Web services zijn een soort 'plug en play'-laag zoals we die van computers kennen, maar dan over internet. Iemand die zich met zijn computer 'aanmeldt' op de juiste plek kan er eenvoudig achter komen wat voor diensten hij allemaal kan laten uitvoeren onder welke voorwaarden. Hij kan zelf vervolgens op basis van eigen (kwaliteits- en prijs-)criteria een keuze maken. Grids zijn feitelijk een operating systeem voor alles wat in een netwerk (dus ook: op het hele internet) zit, die maken dat systemen en gebruikers op een transparante, veilige en zeer flexibele manier kunnen samenwerken. Grids vormen net als web services een koppelvlak tussen computers dat ervoor zorgt dat de ene machine kan samenwerken met andere - om bijvoorbeeld data uit te wisselen, om elkaar te identificeren, om te communiceren of andere functies te vervullen.

Mobiele netwerktechnologie tenslotte zorgt ervoor dat we overal ter wereld iets kunnen aansturen of vandaan halen zonder dat we daar bij hoeven te zitten. Die verbinding kan een satelliet, UMTS of straalantenne zijn, maar ook Ultrawideband, WiFi, Bluetooth of wat anders - dat hangt af van de lokatie en omstandigheden en natuurlijk van eventuele appplicatiespecifieke eisen.

We weten dan ook niet waar we over vijf jaar met deze vier 'core'-technologieën zullen staan. Op alle vier gebieden is er op dit moment gewoon al het nodige kant en klaar te koop en te gebruiken, maar de transformatie die ze teweeg zullen brengen begint zich over vijf tot acht jaar waarschijnlijk pas net goed af te tekenen. De belangrijkste technologieën voor de komende twee jaar qua economische en sociale impact zijn nog steeds mail en het web, ook al denken we waarschijnlijk dat we daar allemaal alles al van weten. De koudwatervrees is voorbij, de paniek na de hype ook. Het zijn geen speeltjes meer waar je 'ervaring mee op mee wilt doen', maar gewoon praktische tools met aantoonbaar nut. Als de concurrentie over is, en het werkt voor hen, dan moet de rest ook - lagere economische groei of niet ...