Stuff Michiel Leenaars has written

Ga naar het overzicht  | homepage

Een pleidooi voor gemis

Webwereld, 8/5/2008

Op het internet gedraag ik me vaak als iemand die ik niet ben. Niet omdat mijn leven onbevredigend is; het is een bewuste keuze om dat af en toe te zijn. Ik ben niet visueel gehandicapped, niet arm, woon niet in een dictatuur en ik ben niet paranoia. Maar het is best goed om dat wel eens te wezen, en te zien waar je dan terechtkomt - of wat je bespaart blijft.

Iedere generatie heeft zijn eigen humor. Deze week werd ik vol ongeloof aangekeken toen ik aangaf dat ik nog nooit ge-'Rickroll'-ed was. Ik kende het fenomeen al wel van horen zeggen: het gaat erom dat je bij wijze van grap iemand te pakken neemt door hem onverwacht te confronteren met een filmpje van jaren tachtig-zanger Rick Astley - een soort mannelijke Assepoester die als schoonmaker de muziekstudio inging en er als muzikale eendagsvlieg weer uitging.

Bijna veertig miljoen platen en twintig jaar later werd de noest dansende Rick met zijn diepe stem en blije danspasjes het lachende lijdend voorwerp van een golf aan grappen, die allemaal hetzelfde principe volgen: je lokt iemand via een zo elegant mogelijke manier naar zo'n filmpje toe, waarbij geen middel geschuwd wordt. Blij maken met een dooie mus, noemden we dat vroeger. Je krijgt niet wat je denkt dat je krijgt.

Tientallen miljoenen internetters is het al overkomen, waarbij het voorlopig hoogtepunt natuurlijk was dat Youtube op 1 april 2008 alle filmpjes vanaf de homepage verving door Rick. Ook memorabel: de vijf miljoen stemmen voor het nummer die de New York Mets binnenkregen op de vraag met welk nummer ze hun wedstrijden moesten beginnen. Dan ben je overigens wel een beetje het dooie-mus principe kwijt.

Als running gag is hij natuurlijk het leukst. Er wordt heel veel menselijke denkkracht gestopt in nieuwe varianten van het fenomeen, getuige bijvoorbeeld de recente Rickrolls via Tinyurl en een morse-code-vertaler en de Javascriptvariant. Wat is eigenlijk het verschil met de virussen die een stout filmpje met Paris Hilton of Anna Kournikova beloven, en dan je computer oogsten voor een botnet? Het zijn exact dezelfde technieken, alleen het doel is wat onschuldiger.

En dan komen we weer even terug bij waarom ik nog nooit gerickrolled ben: omdat mijn webbrowser wat minder goed van vertrouwen is dan die van een groot gedeelte van de internetters. Ik vind het belangrijk dat blinden en slechtzienden op het internet echt mee kunnen doen, en heb dus een wat spartaansere setup. Ik kan het wel zonder dansende lettertjes, Java-applicaties op onvertrouwde websites en Flash-banners die wormgaten openen naar onbekende bestemmingen. Ongevraagde i-frames in een pagina moet ik toch echt eerst even goedkeuren. Een redirect van de ene site naar de andere valt onder hetzelfde regime. Ik heb zelfs geen Flash op mijn computer. Rick komt dus niet eens in de buurt.

"Mis je dan niet al die 'eyecandy', dat maakt het toch allemaal veel minder mooi?", vroeg de persoon die mij de Rickroll-vraag stelde? Eigenlijk niet: zonder alle toeters en bellen is het web over het algemeen een stuk veiliger en sneller. Rickrollen is natuurlijk niet erg, maar voor hetzelfde geld wordt je leven onherstelbaar verwoest omdat iemand je computer binnenkomt en met jouw creditcardgegevens kinderporno bestelt, en jij gearresteerd wordt - zoals een Brit een tijdje overkwam. Uiteindelijk kom je misschien wel vrij, maar je baan en je huwelijk ben je dan toch wel voorgoed kwijt. Rick blijft dus bij mij buiten de deur, met de rest erbij.